بيولوجيا
البيولوجيا هي علم الأحياء أي العلم الذي يبحث في الكائنات الحية: تصنيفها، تركيبها ومبنى الأجهزة، الأعضاء والخلايا، وظائفها وعملها، تركيبها الوراثي وانتقال الصفات من جيل إلى آخر، الهندسة والوراثة، نشأة وتطور الكائنات على الأرض وعلاقة الكائن الحي ببيئته. فمن خلاله يزداد فهم الإنسان لجسمه وسلوكه والعوامل التي تؤثر فيه، كما يزداد فهمه للكائنات الحية الأخرى، وتزداد قدرته على تفسير الظواهر الحيوية التي تجري حوله ويدرك أسبابها، وما يراه من الأساليب للتكيف معها أو الوقاية منها.
يتعلق علم الأحياء بعلوم أخرى كالكيمياء، الفيزياء، الجيولوجيا، الزراعة، الطب، البيئة، الرياضيات وغيرها.
أهداف دراسة علم الأحياء
· معرفة وفهم حقائق، ظواهر، عمليات ومبادئ في البيولوجيا
· فهم ماهية العلم وطرق إنتاج المعرفة العلمية وجمعها
· تنمية مواقف ووعي لجوانب أخلاقية تتعلق بالعلم
· تنمية قدرات ومهارات للتعليم والتفكير العلمي
المنهاج التعليمي
يتقدم الطالب ل- 5 وحدات بجروت تعليمية تتقسم كما يلي:
3 وحدات نظرية في المواضيع الإجبارية:
· مستوى الخلية: الخلية وعمليات الأيض
· مستوى الكائن الحي: بيولوجيا الإنسان
· مستوى المجتمع: علم البيئة
· بيولوجيا الإنسان : هذا موضوع إجباري لطلاب الصف العاشر لافتتاح دراسة علم الأحياء في الثانوية. وهو يمثل مستوى الكائن الحي عديد الخلايا الكامل. له أهمية وجاذبية لكل طالب في حياته اليومية.
وحدة مختبر: امتحان عملي في المختبر.
وحدة بحث بيئي: يختار الطالب موقعا بيئيا ويجري عليه مشاهدات وتجارب، ويلخص كل ذلك ببحث مكتوب، ثم يمتحن عليه شفهيا.
תכנית מותאמת 2015 - 5 יח"ל
תכנית זו מיועדת לתלמידים שהחלו להתמחות בכיתה י' בשנה"ל תשע"ה.
ההתאמות שנעשו לאחרונה בתכנית הלימודים בביולוגיה, כללו שלושה מהלכים עיקריים:
יצירת התאמה בין היקף התכנית למסגרת שעות ההוראה במטרה לפנות זמן לתהליכי למידה מעמיקה.
חלוקת מחודשת של התכנית למרכיב ידע בסיסי ומגוון מיומנויות, ולמרכיב של העמקה.
שילוב היבטים המקדמים למידה משמעותית בכל חלקי התכנית.
במהלך ההתאמה נלקחו בחשבון גם התכנים שנלמדים כיום בביולוגיה בחטיבת הביניים.
לא נערכו שינויים מהותיים בתפיסה הפדגוגית של התכנית.
בקבצי תכנית הלימודים נעשו שינויים קלים (18.7.2017) במטרה לדייק, להשלים ולהבהיר מושגים, רעיונות, מפרטי תוכן והערות. העדכונים מסומנים בצהוב
תכנית לימודים 2015, (מעודכן 18.7.2017)מהדורה מותאמת להנחיות של התכנית הלאומית ללמידה משמעותית בקובץ וורד. התכנית כוללת ברצף מבוא (התפיסה הרעיונית, רעיונות מרכזיים ועוד) ומפרט התכנים של נושאי הליבה ושל נושאי העמקה.
בתכנית הלימודים חלק עיוני וחלק מעשי:
החלק העיוני כולל:
שלושה נושאי ליבה (חובה) (מעודכן לתאריך 17.7.2017)- המהווים את תשתית הידע להבנת הנושאים האחרים.
כל אחד מנושאי הליבה מייצג רמת ארגון שונה [שימו לב! נושאי הליבה עברו שינויים בהשוואה לתכנית הקודמת (2011)]:
גוף האדם בדגש הומיאוסטזיס – מייצג את רמת האורגניזם השלם
התא, מבנה ופעילות – מייצג את הרמה התאית של האורגניזמים
אקולוגיה – מייצג את רמת הארגון של המערכת האקולוגית
נושאי העמקה -( מעודכן לתאריך 18.7.2017 ) בהוראת נושאים אלה יש
העמקה של ידע שהתלמיד רכש במהלך לימוד נושאי הליבה.
יש לבחור נושא העמקה אחד מתוך שלושה נושאים:
1. בקרה על ביטוי גנים והנדסה גנטית
2. פיזיולוגיה השוואתית
3. חיידקים ונגיפים בגוף האדם
סילבוס תוכנית לימודים ביולוגיה 2018 בדגש ערכים - 26.3.18 - בקובץ הפנייה לפעילויות הקשורות לערכים השונים הבאים לידי ביטוי בתכנית הלימודים
שימו לב לעדכונים בערבית (מעודכן 08.2017) השינויים מסומנים בצהוב:
תודה לד"ר מאג'ד יאסין על התרגום
בקישור הבא: הצעה לגיוון ולהעשרת הוראת נושאי העמקה.
חומרי למידה נוספים ניתן למצוא באתר המרכז הארצי למורי הביולוגיה.
